به گزارش پیام خانواده اولین همایش ملی «خانواده پایا» با موضوع «نقش خانواده در پیشگیری، کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی»، امروز پنج‌شنبه دوم آذر ماه به همت مؤسسه خانواده اسلامی و تربیت معنوی (خاتم) و فرهنگسرای خانواده و با حمایت مجمع ملی خانواده در فرهنگسرای خانواده برگزار شد.
در ابتدای این مراسم، شیوا مقدم، مدیر فرهنگسرای خانواده به عنوان میزبان مراسم ضمن خوش‌آمدگویی به مهمانان، گفت: فرهنگسرای خانواده یکی از مراکز سازمان فرهنگی، هنری شهرداری تهران است و با توجه به اهمیت موضوع خانواده یکی از فرهنگسراهای شهر تهران به موضوع خانواده اختصاص داده شده است.
وی تصریح کرد: هر کسی که به توسعه فکر می‌کند، باید به خانواده فکر کند. تحکیم خانواده منجر به توسعه کشور می‌شود. خانواده نیازمند فرهنگ است و اگر قرار است توسعه فرهنگی و دینی داشته باشیم، باید به خانواده بپردازیم. اگر خانواده‌ای به انتقال نسلی و هویت نسلی نپردازد و فرزندان خود را تربیت نکند، دیگران فرزندان آنها را تربیت خواهند کرد. خانواده مرکز انتقال هویت ملی و مذهبی به بچه‌ها است و هر قدر هویت ملی بچه‌ها تقویت شود، هویت دینی آنها تقویت خواهد شد.
سید محمدحسین چاوشیان، دبیر مجمع ملی خانواده نیز با موضوع «رسالت و مأموریت مجمع ملی خانواده» به سخنرانی پرداخت و گفت: هدف مجمع ملی خانواده حمایت، نظارت و هدایت راهبردی تشکل‌های مردمی خانواده محور در سراسر کشور است. در تلاش برای شبکه‌سازی، ظرفیت‌سازی و ظرفیت‌یابی تشکل‌های مردمی هستیم و نگاه ما این بوده که در کنار کار جهادی و میدانی نگاه علمی به مسئله خانواده و خانوادمحوری داشته باشیم.
چاوشیان ادامه داد: بر همین اساس با همت اساتید و هیئت اندیشه‌ورز سند راهبردی خانواده محوری را تهیه کرده‌ایم تا بتواند افق‌های برنامه‌های ما را تا پنج سال آینده ترسیم کند. بخش مهم این سند بحث شاخص‌های خانواده تراز در سه سطح تشکیل، تحکیم و تعالی خانواده برگرفته از منظومه فکری مقام معظم رهبری است. هدف دوم ما نیز رسیدن به جامعه خانواده محور است و سعی شده زیرساخت‌های این فعالیت‌ها فراهم شود و شبکه «ارم مشاور» یکی از این زیرساخت‌ها است که ارائه خدمات تخصصی مشاوره در بیش از 10 ساعت تخصصی را انجام می‌دهد. با این مرکز در دو سال اخیر در نمایشگاه قرآن فعالیت داشتیم و شش هزار ساعت خدمات مشاوره توسط برترین مشاوران به بازدیدکنندگان نمایشکاه قرآن ارائه شده است.
وی تصریح کرد: نگاه ما نگاه حمایتی توأم با فراهم کردن زیرساخت‌های علمی و محتوایی است و امروز در کل کشور 800 نفر عضو شبکه ارم مشاور هستند و بیش از هزار مشاور نیز شناسایی شده‌اند که باید پرونده آنها تأیید شود تا در کنار ارتقای کمی ارتقای کیفی شبکه هم داشته باشیم.
راه‌اندازی خبرگزاری پیام خانواده
دبیر مجمع ملی خانواده بخش دیگر فعالیت‌های زیرساختی این مجمع را راه‌اندازی خبرگزاری پیام خانواده اعلام کرد و گفت: این رسانه به عنوان اولین رسانه خانواده محور فعالیت می‌کند اما به دنبال فراهم کردن یک زیرساخت رسانه‌ای برای همه کنشگران و فعالان خانواده هستیم. در 23 سفر استانی که در یک سال اخیر داشته‌ایم چالشی که با آن مواجه بوده‌ایم، آسیب‌های اجتماعی از حاشیه‌نشینی تا طلاق، اعتیاد، کودکان کار، خودکشی و ... است که وقتی ریشه این آسیب‌ها را رصد می‌کنیم، به خانواده می‌رسیم که این امر نقش فعالان عرصه خانواده را پررنگ‌تر می‌کند. در هر استانی هم که موفقیتی در کاهش آسیب‌ها داشتیم، به دلیل موفقیت در خانواده‌ها بوده است.
وی بر نقش خانواده به عنوان محور پیشگیری و کنترل آسیب‌ها و به ویژه ایجاد آسیب‌ها تأکید کرد و گفت: سفری به استان کهگیلویه و بویراحمد داشتیم و کار مستندی در حوزه خودسوزی انجام دادیم و دیدیم که سست بودن بنیان خانواده باعث خودسوزی می‌شود.
چاوشیان اظهار کرد: امروزه باید ببینیم در کجای میدان قرار داریم و باید چه کاری کنیم؛ ما در سند راهبردی خانواده‌محوری ساحت‌های مختلف و مأموریت‌های مجمع را به تفصیل بیان کرده‌ایم و قصد داریم این همایش‌ها را به عنوان فتح‌الباب مجمع در کل کشور گسترش دهیم.
فاطمه قاسم‌پور، نماینده مجلس و رئیس فراکسیون زنان و خانواده مجلس شورای اسلامی دیگر سخنران این مراسم بود. وی ما در عرصه کارشناسی در کشور در حوزه مهم زنان و خانواده فقدان نگاه اجمالی و رویکرد اجمالی را داریم. در زنجیره سیاست‌گذاری، اول باید توسط دانشگاه و حوزه تولید فکر و ادبیات علمی صورت گیرد و در ادامه به جلو برویم و در نهایت به برنامه اجرایی برسیم اما در اولین زنجیره یعنی تولید ادبیات و فکر با هم اجماع کلی نداریم.
رئیس فراکسیون خانواده ادامه داد: ۱۵ تا ۲۰ سال است که در خصوص راهبردها برای سیاست‌گذاری‌هایمان صحبت می‌کنیم اما کمتر مدل عملیاتی در این حوزه داریم که این هم یک مسئله مهم است.
غلامعلی افروز، استاد روانشناسی دانشگاه تهران نیز با موضوع «ضرورت مشاوره‌های خانواده محور» به سخنرانی پرداخت و گفت: خانواده همچون باغ پرطراوتی است که مادرها باغبان و پدرها سنگربان و بچه‌ها گل‌های این باغ هستند. خانواده دو رکن دارد زن و شوهر و بچه‌ها میهمان خانواده هستند. خانواده زیارتگاه زوج‌های محبوب است. یکی از زیارت‌های پرثواب در جهان خانواده است که در مورد آن قدرناشناسی شده و باید توبه کنیم و خانواده را زیارتگاه بدانیم. ثواب زیارت همسران و زیارت همسر و فرزندان کمتر از سایر زیارت‌ها نیست. حتی سایر زیارت‌ها هم باید خانواده‌محور باشد.
مشاوره روانشناسی باید خانواده‌محور باشد
وی از فردی بودن مشاوره‌های روانشناسی و مشاوره انتقاد کرد و گفت: اگر مشاوره و درمان خانواده‌محور نباشد معنی ندارد. تعداد بستری‌های افراد در مراکز رواندرمانی را ببینید. افراد در این مراکز بهبود پیدا می‌کنند اما بعد به محله و خانواده‌ای می‌روند که از عوامل اصلی اختلال روانی آنها هستند و دوباره همان فشارهای روانی به آنها وارد می‌شود و دوباره مشکل روانی آنها عود کرده و در مراکز رواندرمانی بستری می‌شوند. بنابراین باید خانواده درمان شود تا فرد هم بعد از بستری شدن بهبود پیدا کند و به خانواده سالم بازگردد. حتی به همه کسانی که با فرد بیمار در ارتباط هستند باید مشاوره داده شود تا در بازگشت بیمار، رفتار درستی با او داشته باشند تا بیماری فرد دوباره عود نکند.
نرجس خاتون اسعدی خلیلی، مدیرکل دفتر توانمندسازی خانواده و بانوان سرپرست خانوار سازمان بهزیستی نیز که به نمایندگی از علی‌محمد قادری، رئیس این سازمان در همایش همایش ملی «خانواده پایا» حضور داشت، به تشریح فعالیت‌های سازمان بهزیستی در خصوص کاهش آسیب‌های اجتماعی پرداخت و فعالیت‌های مراکز ترک اعتیاد، مشاوره، اورژانس اجتماعی و ... را توضیح داد.
«ویژگی‌های ارم مشاور» موضوع سخنرانی فاطمه سادات رازقی، عضو هیئت مدیره مؤسسه خاتم بود که در این نشست، گفت: ما خلأ جدی بین سواد آکادمیک، پژوهش‌های علمی و اقدامات میدانی در حوزه مشاوره در کشور داریم، به همین دلیل در مجموعه خاتم «ارم مشاور» را طوری طراحی کردیم که علم را به عمل بیامیزیم و در اختیار مردم قرار دهیم. مسلماً یکی از علومی که مردم به آن نیاز دارند و مورد غفلت قرار گرفته، خدمات روانشناسی است اما روانشناسی بحث حساسی است و فرد به صرف گذراندن یک دوره دانشگاهی نمی‌تواند مشاوره ارائه دهد و علمی که منشأ و اساس آن از دیدگاه‌های غربی وارد کشور شده را برای مردم خودمان استفاده کند.
وی افزود: اکنون در مکتب روانشناسی تمرکز بر اصل فردگرایی است. چون مکتبی که پشتوانه این علم در غرب است امانیسم است. از زمانی که در کشور بر پایه این علم مشاوره مردم شروع شده آموزه‌هایی مثل «خودت مهم هستی»، «فقط یک بار زندگی می‌کنی» و ... ترویج شده و به همین دلیل بسیاری از مسائل مهم خانواده آسیب دیده است.
مرز درستی بین شخصی بودن و انجام وظایف ترسیم نکرده‌ایم
رازقی با اشاره به اینکه مدام گفته شده به حریم بچه‌ها ورود نکنید، گفت: متأسفانه ما نتوانستیم مرز درستی بین شخصی بودن و حق و حقوق و وظایف قائل شویم و همین مسئله موجب شد تربیت درستی برای بچه‌ها صورت نگیرد و بچه‌ها لذت‌جو بار بیایند که نمود آن را در اتفاق‌های سال‌های قبل مشاهده کردیم.
وی ادامه داد: اقبال به استفاده از درمانگر در خانواده‌ها زیاد شده اما آیا درمانگران متخصص، متعهد و دلسوز به اندازه کافی داریم که بین علمی که بدانند علمی که خوانده‌اند را چطور در جامعه ما مورد بهره‌برداری قرار دهند؟ خدمات مشاوره اکنون خدمات شکیلی به نظر می‌رسد که تا امروز برای آن بیمه و بستر ارائه صحیحی در نظر گرفته نشده است. وزارت بهداشت اعلام کرد خدمات مشاوره شامل بیمه درمانی شده ولی وقتی ما این مسئله را بررسی کردیم، دیدیم که بیمه خدمات روانشناسی را برای روانشناسان خودشان تعریف کرده‌اند و برای بقیه بیمه تعریف نشده است.
این روانشناس ضمن انتقاد از اینکه افراد پس از فارغ‌التحصیل شدن از رشته روانشناسی تازه به این فکر می‌کنند که کار یاد بگیرند و اساتید دانشگاه نیز خارج از دانشگاه‌ها اقدام به برگزاری کلاس‌ها و دوره‌های کارآموزی می‌کنند، گفت: همه این مسائل موجب شد «ارم مشاور» را راه‌اندازی کنیم.
آخرین سخنران این مراسم، محمد عباسی، رئیس سازمان امور اجتماعی کشور بود که با موضوع «نقش تشکل‌های مردمی در کاهش آسیب‌های اجتماعی» به سخنرانی پرداخت و گفت: درست است که گفته‌اند کوچک‌ترین رکن جامعه خانواده است اما بزرگ‌ترین ارکان اجتماع خانواده است. به همین دلیل است که در اسلام خانواده را متبرک‌ترین رکن می‌داند. هیچ بنیادی نزد خدا عزیزتر از شکل‌گیری خانواده نیست.
وی با تأکید بر اینکه باید همایش‌ها و سمینارهای زیادی مرتبط با خانواده شکل بگیرد زیرا خانواده موضوع مهمی در دستورات تبلیغی و ترویجی اسلام است، گفت: در دنیای امروز تفکرات سرمایه‌داری و لیبرالی غرب اصل شکل‌دهی جامعه را هدف قرار داده است و یکی از مصیبت‌های بزرگی که جهان غرب علی‌رغم اینکه در برخی از امور تمرکز علمی و تکنولوژیگ را به دست آورده با آن مواجه است، آسیب به خانواده است. حتی خود غربی‌ها هم معترف هستند که در این حوزه شکست خورده‌اند.
ارکان و بنیان فکری غرب مانع حفظ خانواده است
عباسی افزود: دانشمندان، جامعه‌شناسان و روانشناسان غربی خودشان دارند، هشدار می‌دهند و می‌گویند ما در حوزه خانواده اشتباده داریم اما باز عده‌ای از افراد متأسفانه می‌خواهند از آنها تقلید کنند. یکی از مسائلی که دانشمندان غربی به دنبال آن هستند، این است که اندیشمندانی در عصر جدید پیدا شوند و این مشکل را حل کنند اما به دلیل اینکه مبدأ تفکران آنها امانیستی و فمینیستی است این اتفاق ممکن نیست و ارکان و بنیان فکری آنها مانع حفظ خانواده است.
وی اضافه کرد: مگر می‌شود اقتصاد را سرمایه‌داری و منفعت‌گرایی قرار دهند و بعد بگویند به هم ترحم داشته باشید. مگر می‌شود فرد فقط به فکر خودش باشد اما به همسرش هم توجه کند به همین دلیل آپارتمان‌های فردی در غرب زیاد شده است و آمار خودکشی‌ها هم به همین دلیل افزایش یافته است.
رئیس سازمان امور اجتماعی کشور همچنین گفت: رکن اول خانواده است و برای حفظ آن تفکر و آدابی نیاز است و نمی‌شود آداب خانواده را رعایت نکرد اما به فکر حفظ خانواده بود. مگر می‌شود فرد فقط به خودش فکر کند و هرجا می‌رود به فکر شهوات خود باشد اما خانواده حفظ شود. اگر حدود خانواده شکسته شود زندگی سالم رخ نخواهد داد.
باید گروه‌های مردمی را برای حمایت از خانواده‌ها به میدان بیاوریم
وی ضمن هشدار نسبت به این مسئله که گستره تبلیغ غربی‌ها بسیار بزرگ است و باید مراقب جوانان باشیم تا آداب خانواده را یاد بگیرند، گفت: تبلیغات گسترده غربی در تلاش برای ضربه زدن به خانواده هستند به همین دلیل باید گروه‌های مردمی را برای حمایت از خانواده‌ها به میدان بیاوریم تا بتوانیم با اقدامات نهادی غرب مقابله کنیم. برخی تشکل‌های مردمی چند برابر نهادهای رسمی در این زمینه کارکرد دارند چرا که اشتیاق و علاقه درونی در اعضای آنها وجود دارد.
عباسی اضافه کرد: آسیب‌های اجتماعی حاصل کج‌کاری‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه است و نهادهای مردمی نقش مهمی در رفع این کج کارکردها دارند و یکی از مدل‌هایی که می‌تواند در برابر این بحران نقش‌آفرینی موفقی داشته باشد، نهضتی مثل دفاع مقدس است که همه آحاد جامعه برای رفع مشکل حضور داشته باشند و هر فرد نقش خود را ایفا کند. روحیه جمعی داشتن در این حوزه مهم است و این روحیه باید به صورت عملی در بیاید، سامان پیدا کند و شبکه شود تا بتواند قدرتمند شده و کار مهم حمایت از خانواده را انجام دهد.
یادآور می‌شود، بعد از ظهر امروز نیز کارگاه‌های تخصصی این همایش با حضور شرکت‌کنندگان برگزار می‌شود.